In De Telegraaf van 3 augustus 2010 staat een interview (http://www.telegraaf.nl/binnenland/7314340/__Kritiek_brandweer_op_natuurbeheer__.html?p=13,1) met de voorzitter van de Vereniging van Brandweervrijwilligers Cees van Beek. Cees pleit ondermeer een terugkeer naar vroeger: “Vroeger werd het bos onderhouden en netjes opgeruimd. Bomen bleven van onderen vrij van takken, omgewaaide exemplaren geruimd en brandgangen bijgehouden. Nu laten we alles liggen. Ook het onderhoud aan brandgangen is versloft.”.
Deze opmerkingen getuigen van weinig realisme voor de huidige situatie in Nederland. Het is al jaren bekend dat branden bossen revitaliseren: er komt een veel gevariëerde soort begroeiing voor terug. Dit wordt deels veroorzaakt doordat zaadbanken in de ondergrond tot leven komen, deels door de natuurlijke bemesting veroorzaakt door de brand en deels doordat het zonlicht weer kan doordringen tot de bodem. Staatsbosbeheer heeft het huidige regime juist ingesteld om variatie mogelijk te maken, qua planten- en dierenleven. Ironisch genoeg pleit Cees ook voor diversificatie, maar dan door andere bomen te planten enz.. De tijd gegeven doet de natuur dat allemaal zelf, daar hoeft geen brandweer wat aan te doen. Helaas maakt dit soort interviews dat het bekende beeld van “de brandweer” in de buitenwereld wordt bevestigd: het brand, het moet uit en alles moet daar voor wijken want de brandweer wenst geen onveilige situaties. Uit persoonlijke ervaring heb ik veel discussies meegemaakt waarbij het vermijden van risico’s en het opleggen van geboden en verboden door de brandweer aan de gesprekspartners, de hoofdmoot van de discussie vormde. Een doodlopende weg, niemand, ook de brandweer niet zit op dit soort discussies te wachten: ze zijn per definitie niet vruchtbaar en leveren veel frustraties bij partijen op.
Als wij de recentelijk geadopteerde brandweerdoctrine bekijken: meer risicobeheersing en minder repressie (conform “De Brandweer Over Morgen”), het rapport van de commissie Mans, waarin overigens nog maar zeer bescheiden bezuinigingen worden voorgesteld, door een andere wijze van werken te adopteren, dan kan ik alleen maar concluderen dat het Gezond Verstand in het interview even het onderspit heeft gedolven. Wat is nu wel een handige benadering?
Maak eerst eens een risicoanalyse van de situatie, bekijk en beoordeel kansen, de effecten en voer een aantal scenario analyses uit en beoordeel aan de hand hiervan wat werkelijk het risico is waar de brandweer zich op moet voorbereiden, betrek hier ook de multidisciplinaire partners bij en vergeet vooral de eigenaar / beheerder van het natuurgebied niet hierbij te betrekken. Dit betekent niet automatisch (dure!) terreinvaardige tankautospuiten aanschaffen of bossen schonen (Wie doet dat? Uiteindelijk betaalt hier ook de burger!). Het betekent wel dat gewerkt wordt aan een gedragen oplossing voor zowel de brandweer als de partners. Oh ja, wat we niet kunnen is ook belangrijk om te weten: belangrijk voor een bestuurlijke afweging!
Natuurbrand en Gezond Verstand, het kan wel mits we het repressieve denken even laten voor wat het is en accepteren dat “De Brandweer Over Morgen” vandaag al begonnen is.
